SAVREMENA VILA “S,M,L” U KRAŠIĆIMA  –  TIVAT: PRIMJER USPJEŠNE INTEGRACIJE PEJZAŽA,  FUNKCIONALIH VOLUMENA I ARHITEKTURE  UNUTRAŠNJEG PROSTORA

PIŠE: Dr Sonja Radović Jelovav, dia
FOTO: Vladimir Popović
ARHITEKTONSKA FOTOGRAFIJA: Relja Ivanić

IZDVOJENE NAGRADE I PRIZNANJA – Konferencija S.ARCH 2017. u Hong Kongu:

projekat Pejzažno uređenje marine u Luštici nominovan za nagradu; – Salon urbanizma u Sremskoj MItrovici, 2016: prva nagrada u kategoriji Konkursi za idejno arhitektonsko-urbanističko rešenje uređenja marine sa svetionikom i neposrednim okruženjem u Luštici, druga nagrada za Urbanistički projekat Novo groblje u Podgorici; – Bijenale u Veneciji, 2016: Učešće na konferenciji R.E.D.S. 2016“Reporting from Italian front”;

– Konferencija S.ARCH 2016. u Budvi:

posebno priznanje, “Special  mention” za projekat Waterfront Đuraševići. Ovaj projekat je, takođe, osvojio prvo mesto na  Prvom crnogorskom salonu u kategoriji “Projekti”; – 8. Salon arhitekture u Beogradu sa temom “Otvoreno” u Muzeju primenjene umetnosti: u selekciji žirija za izložbu odabrano četiri projekta i uručeno Posebno priznanje “za otvorenost prema pejzažu” u kategoriji za urbani dizajn za projekat Waterfront Đuraševići; – BAB 2016 – Drugo Balkansko arhitektonsko bijenale u Beogradu: druga nagrada za enterijer poslovnog prostora kompanije  Philip Moriss u Podgorici i treća nagarada za istraživanje iz oblasti urbanog dizajna za  rad:“At theedge. New dynamic waterfront in Mntenegro”; – Salon arhitekture u Novom Sadu sa temom “Prespajanje”: u selekciji žirija za izložbu odabrano četiri projekta i – Salon urbanizma u Beogradu 2015: prva nagrada za  projekat rekonstrukcije trga Pine u Tivtu i prva nagrada za urbanistički projekat šipkov krš u Budvi.

STUDIO SYNTHESIS  architecture&design Crna Gora

Studio Synthesis je multidisciplinarna arhitektonska praksa iz Podgorice, koju više od jedne decenije vodi arhitektica dr Sonja Radović Jelovac, gostujući profesor na Arhitektonskom fakultetu u Podgorici. Studio se pored arhitektonsko-urbanističkog projektovanja bavi primenjenim istraživanjem u delu integracija disciplina (dizajn, arhitektura, urbana ekologija, sociologija, pejzažna arhitektura i biologija), kroz kolaborativni pristup. Za kreativni tim Studio Synthesis-a poslednje dve godine su bile veoma značajne po osvojenim brojnim, prestižnim nagradama i priznanjima na međunarodnim arhitektonskim manifestacijama.

SONJA RADOVIĆ JELOVAC Biografija

Kroz osamnaestogodišnje  iskustvo u projektovanju, naprednom istraživanju i akademiji arhitektica dr Sonja Radović Jelovac se veoma uspešno dokazuje na lokalnoj i internacionalnoj arhitektonskoj sceni. Svoju karijeru počinje sa izvrsnim  i veoma složenim rekonstrukcijama i projektima enterijera javnih i poslovnih objekata, dok se u kontinuitetu potvrđuje  na mnogobrojnim salonima arhitekture i urbanizma u regionu, kao i na naučnim internacionalnim konferencijama. Profesionalnu nadogradnju zasniva dvojako, kroz praktični rad,  učešćem na multidisciplinarnim projektima u internacionalnim timovima  i  kroz naučno-istraživački rad na renomiranim univerzitetima u Evropi i Sjedinjenim Američkim Državama,  što dokazuje kroz mnogobrojne nagrade i priznanja. Titulu Doctor Europeus iz oblasti ekološkog dizajna i planiranja je stekla 2016. godine na Univerzitetu “La Sapineza” u Rimu, gde je i magistrirala 2005.godine. Jedna je od osnivačica ŽAD-a, Ženskog arhitektonskog društva, osnovanog 2016. u Beogradu.

INSIDE – OUT: INTEGRALNI PROJEKTANTSKI PRISTUP:

Koncept integralnog pristupa se odnosi na jedinstvo i viši stepen kolaboracije između arhitektonsko-urbanističkog projektovanja i arhitekture unutrašnjeg prostora. Način na koji se posmatra relacija objekata i konteksta, prenosiv je na odnos objekata prema unutrašnjosti prostora. Kroz proces arhitektonskog projektovanja naglasak je na prožimajućim vezama, poroznim granicama i jedinstvu eksterijera i enterijera kroz igru svetla, formi i tekstura, kao i na odnos prema okruženju i njihovim usklađivanjem sa programom.  MIŠLJENJA SAM DA JE POTREBNO VIŠE PROMOVISATI DIJALOG IZMEĐU TRI PROFESIJE, URBANIZMA, ARHITEKTURE I DIZAJNA ENTERIJERA U TRAGANJU ZA NOVIM KOLABORATIVNIM MODELOM KOJI BOLJE PODRŽAVA DISCIPLINARNU JEDINSTVENOST. Jačanje kolaboracije između urbanizma, arhitekture i enterijera  moguće je  unaprediti kroz akademske programe u cilju kreiranja šire i inkluzivnije arhitektonske profesije koja priznaje specifičnosti faza kao dodatak na osnovno znanje. Ovakvo osnaživanje profesije  će zahtevati značajan dijalog i vreme. Takođe, još jedan važan  argument u korist toga zašto karijera u urbanizmu, arhitekturi i dizajnu enterijera mora da ostane povezana, zapravo je u činjenici da nije moguće razdvojiti projekat objekta od njegovog enterijera, iIi njegovog pejzažnog uređenja. Arhitektura unutrašnjeg prostora nastaje direktno iz formalne i konceptualne ideje objekta, a na objekat direktno utiču programska ograničenja unutrašnje organizacije, kao i ograničenja u ljudskom ponašanju izvan i unutar objekta. U praksi kompleksne projekte radi tim specijalista. Članovi integralnog projektantskog  tima treba da doprinose svojim posebnim talentima i znanjem, koji se odnose na nivoe i slojeve na koje deluju i da u kontinuitetu dele zajedničko znanje. Veza između okruženja, objekta i unutrašnjosti i dalje je ključna. Stoga, studije urbanizma, arhitekture, kao i studije arhitekture unutrašnjeg prostora u akademskom okruženju moraju adekvatno da modeluju kolaborativan i integrisan način rada sa kojim će se i studenti završnih godina sresti u profesionalnom okruženju.

CULTURE – NATURE: KOLABORACIJA PRIRODNIH I KULTURNIH SISTEMA KROZ “PROPUSNE MEMBRANE”

Integralni pristup na primeru Integralnog urbanizma, definisanog od prof. N.Ellin, pokazuje funkcionalnu, društvenu, disciplinarnu i profesionalnu reintegraciju, “propusne membrane”, za razliku od modernističkog pokušaja da se uklone prostorne granice ili postmodernističkog utvrđivanja, i dizajn za kretanje kroz porstor i vreme putem cirkulacije, dinamike i fleksibilnosti. Prema N.Ellin, rezultat ovakvog pristupa je dizajn koji stavlja akcenat na granice, ivice i mreže i koji vrednuje sistem diverziteta i sposobnost da bude dinamičan i samoprilagođavajući kroz mehanizme povratnih podataka. Za razliku od modernističkog pokušaja da se eliminišu tradicionalne granice i postmodernistička tendencija da se ignorišu ili učvrste, integralni urbanizam teži ka poroznosti kroz “propustljive membrane”. Ovaj pristup teži reintegraciji ili novoj integraciji, ali bez uklanjanja razlika, ili, zapravo, očuvanju i podsticanju integriteta svake od njih. ”Integralni urbanizam teži ka autentičnosti, koja za rezultat ima intervencije zasnovane na kontekstu koje se nadograđuju na postojeće resurse. I umesto da pokušava da unapred odredi sve u master planu, integralni urbanizam se oslobađa bilo kakve kontrole i sarađuje sa prirodnim i kulturnim sistemima kako bi vodila urbani rast i razvoj” (Ellin 2006). Ovaj pristup je, sigurna sam, još jedan način za jačanje interdiciplinarne kolaboracije, te se transponovanje i prevođenje ovog koncepta može postaviti kao okvir novih razvojnih modela za unapređenje arhitekture untrašnjeg prostora.

SAVREMENA VILA “S,M,L” U KRAŠIĆIMA  –  TIVAT

Studio Synthesis architecture&design, Montenegro Vodeći projektant: dr Sonja Radović Jelovac,dia Projektanti: Nikodin Žižić,arh, Marija Jakić,dia Pejzažna arhitektura: Željka Čurović, pejz.arh, Stručni nadzor: Predrag Babić, građ.inž. Saradnici: Ivana Stamatović, arh, Lela Redžepagić,dia.

LOKACIJA vile “S, M, L” je na južnoj obali Tivatskog zaliva, uživa intimnost i nesmetani pogled na zaliv i ostrvo Sveti Đorđe. U kontekstu izgrađenog okruženja objekat predstavlja  novi “landmark” ovog dela primorja. Nadzemna površina vile je oko 1350m2.  I pored relativno gusto izgrađenih i planiranih struktura u okruženju, objekat je distanciran  od susednih parcela u rastojanju od tri-pet, što lokaciji pruža dodatni kvalitet. Prizemlje je u potpunosti prilagođeno konfiguraciji terena, a predviđena namena omogućava maksimalnu iskorišćenost parternih površina i dobru povezanost svih sadržaja u prizemlju. Jednostavnom arhitekturom objekta težilo se isticanju  prisustva neophodne, jake arhitektonske svesti o kontekstu i poštovanju zatečenog prirodnog ambijenta.

FORMA objekta je generisana glavnom osom sever- jug, koja “okuplja”  najvažnije programske celine. Pored svoje komunikativne uloge, zančajna je po pejzažnim i scenografskim sekvencama koje se dinamično odigravaju, unutra-vani, sa bočnim uključenjima i integracijom svih sadržaja u prizemlju i sa drugim sadržajima u parteru: mediteranski vrt, bazen, atrijum, amfiteatar, ponta i lungo mare.

U oblikovnom smislu dominiraju dva razdvojena korpusa različitog karaktera, prvi «statičan» i drugi pokrenuti, «lebdeći” sa dve etaže, ukupne visine oko devet metara. Dominantne strukture su povezane prizemnim linearnim korpusom koji se proteže duž osnovne ose i predstavlja vezivno funkcionalno i formalno «sredstvo» predstavljenog koncepta.

U FUNKCIONALNOM smislu objekat je koncipiran u nekoliko zona. Dnevna zona sa servisnim prostorijama organizovana je na koti ulaza, što je omogućeno adekvatnim savladavanjem terena; na spratovima su organizovane noćne zone (sobe sa kupatilima i prostranim terasama); u suterenu se nalaze proširene dnevne zone namenjene relaksaciji i zabavi, vezane za donji nivo terasa, delom ravni krovovi nad podrumima izvučeni ispred glavnog korpusa objekta, dok se u podrumu nalaze tehničke i pomoćne prostorije.

Za MATERIJALIZACIJU objekta su korišćeni kvalitetni savremeni materijali sa karakteristikama za uslove primorja, otporni na povećanu vlažnost, insolaciju i salinitet. Fasada je koncipirana kombinacijom dva tipa kamena travertina (noce i classico), sa drvenim oblogama od drvenih talpi tipa “Ipe”.

PEJZAŽNO  UREĐENJE je formirano kroz dinamičnu kompoziciju zelenila, kako u smislu rasporeda, tako i u smislu izbora vrsta i oblikovnih formi sadnica koje doprinose ekskluzivnosti samog ambijenta. Rešenjem su planirane sadnice kvalitetnih mediteranskih vrsta, palmi, zimzelenog, listopadnog i četinarskog drveća, zimzelenog i listopadnog žbunja, perena, puzavica i sukulenti. Na lokaciji se izdvaja nekoliko pejzažnih tema i celina, koje su pojedinačno imale posebne zahteve u pogledu ozelenjavanja, bilo da su u pitanju forma i habitus sadnica,  ili uslovi u kojima će se razvijati, a to su: mediteranski vrt, atrijum, amfiteatar, zelenilo uz obalno šetalište, zeleni krov – krovno zelenilo, zelenilo u žardinjerama i ostale zelene površine.