BALANS PRIRODE I ARHITEKTURE

KUĆA ARHITEKTE: PROSTOR ZA ODMOR,KREATIVNI I ISTRAŽIVAČKI RAD

SAVREMENI “CHALET
JELOVAC” – PRIMER USPEŠNE INTEGRACIJE U SENZIBILINI PEJZAŽ NADOMAK PARK ŠUME “DULOVINE”
U KOLAŠINU
ARHITEKTONSKI STUDIO: STUDIO SYTHESIS ARCHITECTURE&DESIGN PODGORICA

Piše: Dr Sonja Radović Jelovac, dipl.inž.arh.
FOTO: Vladimir Popović
Arhitektonska
fotografija:
Relja Ivanić

SONJA RADOVIĆ JELOVAC
BIOGRAFIJA

Kroz osamnaestogodišnje  iskustvo u projektovanju, naprednom istraživanju i akademiji arhitektica dr Sonja Radović Jelovac se veoma uspešno dokazuje na lokalnoj iinternacionalnoj arhitektonskoj sceni. Svoju karijeru počinje sa izvrsnim  i veoma složenim rekonstrukcijama i projektima enterijera javnih i poslovnih objekata, dok se u kontinuitetu potvrđuje  na mnogobrojnim salonima arhitekture i urbanizma u regionu, kao i na naučnim internacionalnim konferencijama.

Profesionalnu nadogradnju zasniva dvojako, kroz praktični rad,  učešćem na multidisciplinarnim projektima u internacionalnim timovima  i  kroz  naučno-istraživački rad na renomiranim univerzitetima u Evropi i Sjedinjenim Američkim Državama,  što dokazuje kroz mnogobrojne nagrade i priznanja. Titulu Doctor Europeus iz oblasti ekološkog dizajna i planiranja je stekla 2016. godine na Univerzitetu “La Sapineza” u Rimu, gde je i magistrirala 2005.godine.
Jedna je od osnivačica ŽAD-a, Ženskog arhitektonskog društva, osnovanog 2016. u Beogradu.

STUDIO SYNTHESIS
architecture&design Crna Gora
Studio Synthesis je multidisciplinarna arhitektonska praksa iz Podgorice, koju više od jedne decenije vodi arhitektica dr Sonja Radović  Jelovac, gostujući profesor na Arhitektonskom fakultetu u Podgorici. Studio se pored arhitektonsko-urbanističkog projektovanja bavi primenjenim istraživanjem u delu integracija disciplina (dizajn, arhitektura, urbana ekologija, sociologija, pejzažna arhitektura i biologija), kroz kolaborativni pristup.
Za kreativni tim Studio Synthesis-a poslednje dve godine su bile veoma značajne po osvojenim brojnim, prestižnim nagradama i priznanjima na međunarodnim  arhitektonskim manifestacijama.

SAVREMENI “CHALET JELOVAC” JE NEDAVNO NOMINOVAN ZA PRESTIŽNU INTERNACIONALNU NAGRADU “WAN AWARDS” U KATEGORIJI “DRVO U ARHITEKTURI”
https://backstage.worldarchitecturenews.com/wanawards/project/contemporary-chalet-jelovac/?source=sector&selection=all

SAVREMENI “”Chalet JELOVAC” KOLAŠIN
Arhitektonski studio: Studio Synthesis architecture&design, Podgorica
Vodeći projektant:
dr Sonja Radović Jelovac,dia
Projektanstki tim i nadzor:
Radovan Radović dipl.ing.građ,
Milić Đerković, dia,
Dušan Jelovac, Aco Tomović, Igor Strugar

CULTURE VS. NATURE – DESIGN FROM ARCHITECTS TO ARCHITECT (S)
– ADAPTIVE DESIGN – GENIUS LOCI – LANDSCAPE AS ARCHITECTURE – PASSIVE HOUSE
– WOOD IN ARCHITECTURE – LOCAL MATERIAL – LEARNING BY DOING

SAVREMENI “Chalet JELOVAC”

SAVREMENI “CHALET JELOVAC” je porodična kuća za odmor i istraživački rad arhitekte dr Sonje Radović Jelovac, direktorice arhitektonskog biroa STUDIO SYNTHESIS i gostujućeg profesora na Arhitektonskom fakultetu u Podgorici.

Ova arhitektonska realizacija predstavlja primer uspešne integracije u specifični i osetjivi pejzaž nadomak Park šume “Dulovine” u Kolašinu na severu Crne Gore, na nadmorskoj visini od 1000m. “Chalet Jelovac” je pozicioniran uz linearni niz brezove šume (lat. Betula alba verucosa), koji ovoj lokaciji daje dinamičnost, autentičnost i različitost kolorita promenom godišnjih doba. Glavni cilj u kreiranju koncepta je bio ostvarenje jedinstvene vizuelne, misaone i fizičke veze sa jedinstvenim seoskim ambijentom. Projektantski proces je na generalnom nivou osnažen neizostavnom sinergijom sa prirodom i njenim “osluškivanjem” kao glavnim kreativnim generatorom, zbog čega se ovaj projekat posebno izdvaja.

Ključ arhitektonskog koncepta se zasniva na jačanju relacije “priroda vs. kultura”, kao i odnosa “unutra vs. vani” kroz multifunkcionalna i adaptivna rešenja koja integrišu različite programe i aktivnosti u specifičnim vremenskim uslovima. “Chalet Jelovac” je projektovan kao višenamenski i na korišćenje porodici arhitekte u toku letnjeg, zimskog i vikend odmora, kao i za istraživački rad i arhitektonske radionice u sklopu letnjih škola arhitekture. Od završetka radova do sada ova ideja je nekoliko puta realizovana, tako da je namera da se edukativni karakter ovog objekta nastavi u budućnosti kroz različite akademske i institucionalne saradnje. Objekat je veoma posećen od strane ljubitelja moderne arhitekture, uprkos udaljenosti od centra Kolašina, dok blizina Nacionalnog parka “Biogradska gora”, je-dine preostale prašume u Evropi i dragocene Botaničke bašte u neposrednoj blizini objekta, pružaju dodatnu privlačnost i kvalitet.

Forma je kompaktna sa naglaskom na svedenoj volumetriji crnog krova od galvaniziranog lima, koji je sa južne i severne fasade spušten do kote terena. Istočna i zapadna fasada su obložene vertikalno postavljenim letvama različitih širina od crne munike (Pinus heldreichi) i škurama koje su u celosti pratile raspored vertikala na fasadi. Cilj ovakve intervencije je bio da se zatvaranjem škura u surovim zimskim uslovima na posmatrača ostavi utisak da je kuća «bez otvora». Inspiracija za formu i materijalizaciju objekta je bio privlačni, blago nagnuti stog sena zatečen na padini u neposrednoj blizini sada već izgrađenog objekta. Svi drveni elementi na fasadi su u izvornoj boji drveta, bez agresivnih zaštitnih premaza, što omogućava skucesivno menjanje boje usled uticaja sunca i padavina. Vremenom će drvena fasada patinirati, “stopiti se” sa okruženjem, što je i bila inicijalna ideja autora.

Unutrašnja organizacija objekta je generisana odabranim vizurama, količinom upada prirodnog osvetljaja, dinamikom kretanja kroz prizemlje i njegovom vezom sa sadržajima u dvorištu. Kontakt sa parterom je ostvaren dvojako, kroz glavni ulaz i preko natkrivenih terasa dnevne sobe i trpezarije koje su blago odignute od terena.

Multifunkcionalnost je ostvarena bogatstvom sadržaja za boravak i druženje u samom objektu kroz četiri etaže ukupne površine oko 300m kvadratnih i van objekta, kroz aktivni pejzaž veličine oko 900m kvadratnih. Podrumski i tavanski prostori su planirani za atelje, biblioteku, prostor za radionice i istraživačko – kreativan rad, dok su u prizemlju smešteni: prostrana dnevna soba sa velikim staklenim površinama, trpezarija, kuhinja, ulazni hol, toalet i garderoba. Terase u prizmelju su natkrivene prepuštenim krovnim ravnima i imaju kontinuiranu vezu sa dnevnom sobom i trpezarijom.

Na ovaj način je omogućen produžetak ovih funkcija za vanjsko korišćenje i u nepovoljnijim vremenskim uslovima. Na prvom spratu se nalaze tri tematske komforne sobe, svaka sa jedinstvenim “uokvirenim” pejzažem, kroz obilje otvora i svetla koje poseduju. Unutrašnja materijalizacija je dominantno od beljenog jasena (lat. Fraxinus), a minimalistički dizajn komadnog nameštaja i osvetljenja predstavlja posebno osveženje i pruža sofisticirani emocionalni doživljaj. Obzirom da su spoljni zidovi debljine 40cm, kvalitetne izolacije sa otvorima od troslojnog stakla, sa nosećim profilima u drvetu i aluminijumu, zatim integrisanim pametnim sistemima upravljanja i grejanja, savremni “Chalet Jelovac” se svrstava među prvim uspešnim primerima pasivne kuće u Crnoj Gori.

“Two roads diverged in a wood and I took the one less travelled by, and that has made all the difference.”
Robert Frost

STUDIO SYNTHESIS
architecture&design /

IZDVOJENE NAGRADE I PRIZNANJA
Konferencija S.ARCH 2017. u Hong Kongu: projekat Pejzažno uređenje marine u Luštici nominovan za nagradu;
Salon urbanizma u Sremskoj MItrovici, 2016: prva nagrada u kategoriji Konkursi za idejno arhitektonsko-urbanističko rešenje uređenja marine sa svetionikom i neposrednim okruženjem u Luštici, druga nagrada za Urbanistički projekat Novo groblje u Podgorici;
Bijenale u Veneciji, 2016: Učešće na konferenciji R.E.D.S. 2016“Reporting from Italian front”;
Konferencija S.ARCH 2016. u Budvi: posebno priznanje, “Special  mention” za projekat Waterfront Đuraševići. Ovaj projekat je, takođe, osvojio prvo mesto na  Prvom crnogorskom salonu u kategoriji “Projekti”;
8. Salon arhitekture u Beogradu sa temom “Otvoreno” u Muzeju primenjene umetnosti: u selekciji žirija za izložbu odabrano četiri projekta i uručeno Posebno priznanje “za otvorenost prema pejzažu” u kategoriji za urbani dizajn za projekat Waterfront Đuraševići;
BAB 2016 – Drugo Balkansko arhitektonsko bijenale u Beogradu: druga nagrada za enterijer poslovnog prostora kompanije  Philip Moriss u Podgorici i treća nagarada za istraživanje iz oblasti urbanog dizajna za  rad:“At theedge. New dynamic waterfront in Mntenegro”;
Salon arhitekture u Novom Sadu sa temom “Prespajanje”: u selekciji žirija za izložbu odabrano četiri projekta i
Salon urbanizma u Beogradu 2015: prva nagrada za  projekat rekonstrukcije trga Pine u Tivtu i prva nagrada za urbanistički projekat Šipkov krš u Budvi.